Numer tematyczny: Zagrożenia czynnikami biologicznymi w środowisku pracy
- Nauka służy człowiekowi. Posiedzenie rady naukowej CIOP-PIB oraz Zespołu Koordynacyjnego ds. Programu Wieloletniego "Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy" (II s. okł.)
- Aktualności z kraju (2)
Zespół Inkubatorów IT w Kielcach; Modernizacja pawilonu ekspozycyjnego w Ossowie; Seminarium o przedsiębiorczości akademickiej; Spotkanie z Brokerami Innowacji - "Stres w pracy? Nie, dziękuję!" Nowa europejska kampania informacyjna 2014-2015 (3)
- 28 kwietnia 2014 - chemikalia w pracy są często groźne. Światowy Dzień Bezpieczeństwa i Ochrony Zdrowia w Pracy (4)
- Szkodliwe czynniki biologiczne - ochrona zdrowia pracowników (6)
Szkodliwe czynniki biologiczne (SCB) stanowią poważne, choć często bagateolizowane zanieczyszczenie środowiska pracy. Brak rutynowej kontroli jakości higienicznej środowiska pracy uwzględniając obecność czynników biologicznych i wciąż niska świadomość istnienia tego problemu może stworzyć realne i poważne zagrożenie dla zdrowia pracowników. W artykule podano definicję SCB, omówiono powszechność występowania zagrożeń abiologicznych, rolę bioaerozoli jako najpowszechniejszej formy ich transportu w środowisku, scharakteryzowano źródła SCB w środowisku pracy, przedstawiono wymogi prawne oraz metody kontroli, oceny narażenia i ryzyka. Przedstawiono też bieżące i nowe wyzwania, jakie stoją dziś przed nauką i techniką, a które maj lub będą miały wpływ na kontrolę i zapobieganie skutkom niekorzystnego oddziaływania SCB na człowieka w środowisku pracy i poza nim. - Choroby zawodowe w Polsce wywoływane przez szkodliwe czynniki biologiczne (11)
W wykazie chorób zawodowych obecnych jest 8 grup chorobowych powodowanych czynnikami biologicznymi o etiologii alergicznej oraz zakaźnej lub pasożytniczej. Odnośnie do chorób alergicznych w latach 2004-2012 odnotowano niewielką tendencję malejącą (w 2012 r. stanowiły ok. 3,7%). Wśród chorób powodowanych przez czynniki biologiczne i rozpoznanych jako zawodowe dominującą grupę stanowią choroby zakaźne lub pasożytnicze (prawie 30%). W latach 80 i 90 XX w. dominowały w szczególności borelioza, a dopiero na kolejnych miejscach WZW i gruźlica. - Zagrożenia biologiczne związane z produkcją zwierzęcą (14)
Praca w sektorze produkcji zwierzęcej związana jest z codziennym narażeniem na różnorodne szkodliwe czynniki biologiczne, w tym: bakterie, grzyby, ich fragmenty i metabolity, a także alergeny i toksyny pochodzenia roślinnego i zwierzęcego. czynniki te mogą powodować u osób eksponowanych zoonozy (np. ptasia grypa, borelioza) oraz choroby o podłożu alergizującym i immunotoksycznym (np. alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych i zespół toksyczny wywołany pyłem organicznym). W celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia tych niekorzystnych efektów zdrowotnych, niezbędne jest podjęcie przez pracodawców odpowiednich działać prewencyjnych i profilaktycznych. - Makroproblem z mikroświatem - dezynfekcja w środowisku pracy (18)
Bezpieczeństwo mikrobiologiczne środowiska pracy wymaga obniżenia populacji drobnoustrojów do poziomu niestwarzającego zagrożenia. Skuteczna dezynfekcja powietrza i powierzchni, jak również zabezpieczenie środków ochrony indywidualnej przed kolonizacją drobnoustrojami, wymaga zastosowania prawnie dozwolonych środków biobójczych. Aktywność biobójcza zróżnicowanych strukturalnie i chemicznie substancji czynnych w istotny sposób zależy od wielu czynników fizykochemicznych, w szczególności od czasu działania i stężenia. Właściwy dobór mikrobiocydów w stosunku do zidentyfikowanych zanieczyszczeń mikrobiologicznych, w połączeniu z odpowiednią techniką aplikacji, decyduje o skuteczności procesów dekontaminacyjnych. - Profilaktyka chorób odkleszczowych (21)
Chorobami odkleszczowymi nazywamy choroby zakaźne przenoszone za pośrednictwem drobnych pajęczaków, zwanych kleszczami (Ixodida). W Polsce są one wywoływane przez co najmniej 5 gatunków (lub grup gatunków) mikroorganizmów (wirusów, bakterii, pierwotniaków). Spośród nich największe znaczenie ma krętek Borrelia bugdorferi wywołujący boreliozę z Lyme, który jest częstą przyczyną chorób zawodowych u leśników i rolników. Główne kierunki profilaktyki chorób odkleszczowych obejmują: szczepienia ochronne przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, unikanie spożywania surowego mleka, stosowanie odpowiedniej odzieży ochronnej podczas pracy w lesie lub na obrzeżach lasu, przegląd ciała i wzięcie natrysku po powrocie z pracy w lesie, szybkie i umiejętne usuwanie kleszczy przyssanych do ciała, stosowanie repelentów, edukację zdrowotną, opiekę medyczną nad zagrożonymi pracownikami leśnictwa i rolnictwa, działania prewencyjne ze strony pionu bhp lasów państwowych, redukcję liczebności kleszczy w środowisku naturalnym. - Zanieczyszczenia mikrobiologiczne w instalacjach klimatyzacyjnych budynków (24)
Instalacje klimatyzacyjne są rozwiązaniem technicznym służącym poprawie jakości powietrza wewnętrznego. W miarę wydłużenia się okresu eksploatacji, instalacje klimatyzacyjne mogą ulegać zanieczyszczeniu i stanowić źródło mikrobiologicznego skażenia powietrza. Zarówno w nowych budynkach, jak i tych już od wielu lat eksploatowanych powinno być prowadzone monitorowanie stanu instalacji klimatyzacyjnych pod kątem ich sprawności technicznej i jakości higienicznej oraz okresowe ich czyszczenie i ewentualna dezynfekcja. - Zakażenia wirusowe układu oddechowego w środowisku pracy służby zdrowia (27)
Infekcje wirusowe dróg oddechowych stanowią poważny problem zdrowotny i ekonomiczny na całym świecie. Wysoka zakaźność tej grupy wirusów bezpośrednio wynika z łatwości transmisji, szczególnie w większych skupiskach ludzkich, takich jak placówki medyczne i oświatowe, duże zakłady pracy czy środki transportu. Ryzyko zakażenia dla tych grup zawodowych, a zwłaszcza pracowników ochrony zdrowia jest więc znacząco wyższe. Konieczne jest świadome stosowanie zasad profilaktyki czynnej (szczepienia ochronne), a w okresie wzrostu zapadalności również profilaktyki biernej (izolacja zakażonych, higiena). Niski poziom wyszczepialności przeciw grypie w populacji polskiej, w tym również wśród pracowników opieki zdrowotnej stanowi istotny problem, niosący znaczące ryzyko dla zdrowotności społeczeństwa i gospodarki kraju. - Prątek gruźlicy jako czynnik zagrożenia zdrowia (30)
W artykule przedstawiono ryzyko zakażenia prątkiem gruźlicy w różnych grupach zawodowych. Najbardziej narażeni na ten czynnik są pracownicy szeroko pojętej ochrony zdrowia. - Pył organiczny w środowisku pracy i jego wpływ na organizm ludzki (32)
Pyły organiczne są obecne w licznych środowiskach aktywności zawodowej człowieka. W ich skład wchodzą cząstki pochodzenia roślinnego, zwierzęcego i mikrobiologicznego. Mogą one oddziaływać na organizm ludzki prozapalnie, alergizująco, toksycznie, drażniąco, a nawet rakotwórczo. Choroby zawodowe zależne od ekspozycji na pyły organiczne to choroby zakaźne, alergiczne, immunotoksyczne, o podłożu podrażnieniowym oraz nowotworowe. Wiele grup zawodowych na świecie narażonych jest na działanie pyłów organicznych: pracownicy rolnictwa, ochrony zdrowia, różnych gałęzi przetwórstwa aż do pracowników biurowych. - Markery mikrobiologicznego zanieczyszczenia środowiska pracy przy zagospodarowaniu odpadów komunalnych (35)
Praca omawia problem narażenia na endotoksyny, peptydoglikany na stanowiskach pracy przy zagospodarowaniu odpadów komunalnych. Te immunoreaktywne związki pochodzenia mikrobiologicznego są uznawane za markery zanieczyszczenia środowiska pracy przez bakterie i grzyby. Przedstawiono krótką charakterystykę tych związków, ich pochodzenie, sposoby rozprzestrzeniania się, zalecane metody analityczne konieczne do ich identyfikacji oraz kryteria oceny higienicznej. Wskazano na niedostatek danych dotyczących narażenia na peptydoglikany. Ponadto scharakteryzowano najpowszechniejsze skutki zdrowotne wynikające z narażenia na opisywane czynniki, a także możliwe do zastosowania środki zapobiegawcze. - Obradowała Rada Ochrony Pracy przy SEJMIE RP (38)
II etap programu wieloletniego - jego wyniki i oddziaływanie - Odpowiadamy na pytania Czytelników (39)
- Doniesienia z zagranicy (40)